De Nederlandse bisschoppen komen voor de Rooms-Katholieke Kerk met een update van het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ die ingaat op zaterdag 26 juni. In de update wordt een aantal versoepelingen aangekondigd. Nu er weer meer kan en mag in de maatschappij als het gaat om corona, zien de bisschoppen ook mogelijkheden om de maatregelen voor de R.-K. Kerk aan te passen. Lees meer
De Nederlandse bisschoppenconferentie heeft op 15 december naar aanleiding van de indringende toespraak van minister-president Mark Rutte van maandag 14 december besloten dat in de Rooms-Katholieke kerken dit jaar op kerstavond geen publieke vieringen, zoals de nachtmis, zullen plaatsvinden. Dat betekent dat er tussen donderdag 24 december 17.00 uur en vrijdag 25 december 07.00 uur in het geheel geen publieke vieringen worden gehouden. Juist de vieringen op kerstavond en in de kerstnacht worden doorgaans door veel mensen bezocht. De bisschoppen willen in deze periode van lockdown een beweging van veel mensen tegelijk voorkomen.
Het besluit om op kerstavond en in de kerstnacht geen publieke vieringen te laten plaatsvinden nemen de bisschoppen met pijn in het hart. Zij hebben echter vanaf het begin van de Covid-19 pandemie hun verantwoordelijkheid genomen voor de volksgezondheid en strikte maatregelen vastgelegd voor de vieringen. De dagmissen en andere vieringen met Kerstmis op 25 en 26 december kunnen wel – zij het maximaal met het beperkte aantal van dertig gelovigen – publiek worden gevierd.
Protocol blijft gelden
Waar er in november nog hoop was om Kerstmis met meer dan 30 mensen te vieren, is die hoop nu vervlogen. De bisschoppen zien zich met het oog op de volksgezondheid genoodzaakt het aantal aanwezigen bij een viering beperkt te houden tot maximaal 30, exclusief bedienaren, medewerkers en zangers. Tijdens de vieringen gelden alle maatregelen en beperkingen die al eerder zijn vastgelegd in het protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’. Dit is inclusief het dringende advies om een mondkapje te dragen dat alleen afgaat bij het ontvangen van de Heilige Communie. De bisschoppen benadrukken dat er ook in de kerstvieringen op Eerste en Tweede Kerstdag geen samenzang kan plaatsvinden en dat koorzang met maximaal vier zangers is toegestaan, alleen in een veilige opstelling.
Buiten de periode van donderdag 24 december 17.00 uur tot vrijdag 25 december 07.00 uur waarin er in het geheel geen publieke vieringen zullen zijn, blijven de vieringen dus publiek toegankelijk, omdat de bisschoppen dit als essentieel beschouwen: de eredienst en de sacramenten bieden mensen geestelijk voedsel ter ondersteuning van het persoonlijk geloofsleven dat kracht, hoop en moed geeft, juist ook in deze moeilijke tijd.
Geen groepsactiviteiten zoals bezoek aan de kerststal
Verder wijzen de bisschoppen er op dat de kerken geen groepen mogen ontvangen die bijvoorbeeld de kerststal komen bekijken. Speciale kerstactiviteiten voor groepen in en buiten de kerk zijn niet toegestaan. Activiteiten buiten waarvoor de lokale overheid expliciet toestemming heeft gegeven, vallen niet onder deze beperking.
Het blijft wel mogelijk dat parochies de kerk openstellen om mensen de gelegenheid te bieden individueel de kerk te bezoeken voor een moment van gebed of om een kaars op te steken. Ook kan de op een aantal plaatsen bestaande traditie om op Oudjaarsavond om 24.00 uur de kerkklokken te luiden, voort worden gezet om de onderlinge verbondenheid met de gelovigen in de samenleving te onderstrepen.
Tenslotte roepen de bisschoppen nogmaals op om vooral wél Kerstmis te vieren. De vieringen op kerstavond en in de kerstnacht zijn niet publiek toegankelijk, maar zullen wel plaatsvinden en door vele parochies worden uitgezonden via de live stream en ook op NPO2 is via KRO-NCRV om 23.30 uur de nachtmis te volgen. Ook andere vieringen zijn via live stream of televisie mee te vieren. De bisschoppen nodigen iedereen daar van harte voor uit via de speciale website vierkerstmis.nl
Via die site kunnen gelovigen onder meer de eigen parochie vinden op internet en zien wat de mogelijkheden zijn om thuis Kerstmis mee te vieren.
Bron: rkkerk.nl
Voorlopig mogen er niet meer dan 30 bezoekers bij kerkdiensten aanwezig zijn en zij worden dringend geadviseerd een mondkapje te dragen. Dat heeft de Nederlandse bisschoppenconferentie vrijdagavond 9 oktober besloten. Bisschop Harrie Smeets van Roermond laat weten dat hij zich aan dit besluit conformeert en vraagt de parochies in Limburg deze nieuwe afspraken na te leven.
In de afgelopen week is het aantal coronabesmettingen schrikbarend opgelopen en heeft er meerdere keren overleg plaatsgevonden met minister Grapperhaus naar aanleiding van zijn oproep van afgelopen maandag aan de kerken om het maximale aantal deelnemers aan religieuze bijeenkomsten te beperken tot dertig.
De bisschoppen delen de bezorgdheid van de overheid over het oplopende aantal besmettingen en de grote risico’s van COVID-19 voor de volksgezondheid. Zij hebben vanaf het begin van de COVID-19 pandemie hun verantwoordelijkheid genomen en besloten de coronamaatregelen van de overheid te vertalen naar een eigen protocol. In de afgelopen maanden hebben zij kunnen constateren dat het protocol goed functioneert. Kerkelijke bijeenkomsten blijken slechts in 0,3% van alle gevallen een bron te zijn van besmettingen met Covid-19. Omwille van de tweede Covid-19 golf, waarin we op dit moment zijn terecht geraakt, zijn echter aanvullingen op het bestaande protocol noodzakelijk.
De bisschoppen vragen de parochies en religieuze gemeenschappen zo snel als mogelijk terug te schalen naar maximaal dertig aanwezigen in de komende liturgievieringen (exclusief bedienaren en medewerkers). De al bestaande maatregel om niet samen te zingen blijft van kracht. Aan de gelovigen wordt gevraagd om een mondkapje te dragen volgens de richtlijnen van de overheid. De bisschoppen beseffen dat in de parochies veel vrijwilligers betrokken zijn bij het implementeren van de maatregelen, en dat deze situatie opnieuw hun tijd en aandacht eist.
Het bestaande protocol ‘Kerkelijk leven op anderhalve meter’ d.d. 10 juli 2020 blijft voor alle vieringen onverkort gelden met de volgende aanvullingen:
Wat al gold en uitdrukkelijk blijft gelden:
Verder overleg over maatwerk
De R.-K. Kerk blijft met de overheid in gesprek. Ook in de komende week zal weer overleg plaatsvinden met de minister. Nieuwe ontwikkelingen worden gemeld op www.rkkerk.nl en de sites van de verschillende bisdommen. De bisschoppen vragen iedereen te blijven bidden voor de slachtoffers van COVID-19 en hun familieleden, in Nederland en wereldwijd. En ook voor de werkers in de gezondheidszorg dat God hen veel moed en kracht geeft en dat zij niet zelf besmet worden bij de zorg voor mensen die een Covid-19 besmetting hebben opgelopen.
Klik hier om het gebed van de bisschoppen mee te bidden.
Het bestaande protocol van de R.-K. Kerk is als volgt:
Broeders en zusters
Deze Goede Week, die met Palmzondag begon, verloopt heel anders dan ons vertrouwd is. En ook Pasen zal dit jaar vreemd zijn. De intocht van Jezus in Jeruzalem op die eerste Palmzondag was heel feestelijk verlopen; er was veel volk bijeen en de leerlingen verheugden zich over het leven dat hun
toelachte. De leerlingen hadden op Palmzondag nog geen idee van wat die dagen in Jeruzalem zou gebeuren. Zoals ook wij enkele weken geleden geen idee hadden van wat onze wereld te wachten stond. We mogen rustig stellen dat de lijdensweek van Jezus ongevraagd en eigenlijk ongewenst ook in ons eigen leven is binnengedrongen. Onze zelfgemaakte zekerheden hebben in één klap plaats gemaakt voor onzekerheid, waarbij ook angst een rol speelt.
Aan het begin van de veertigdagentijd hoorden wij traditiegetrouw het evangelie dat Jezus veertig dagen vastte in de woestijn. Wij hebben in deze veertigdagentijd – totaal onverwacht – gemerkt dat ook wij in een wereld zijn terechtgekomen die trekken vertoont van een woestijn. Onze opvattingen over onkwetsbaarheid en zelfbeschikking blijken ineens weg te vallen. De vrijheden die we verworven dachten te hebben en de mogelijkheden die we als rechten zagen, ze worden in korte tijd drastisch ingeperkt. We worden op ongekende wijze geconfronteerd met de kracht van de natuur die onze lichamelijke gezondheid bedreigt. Mensen die ons dierbaar zijn, in wier nabijheid we graag verkeren, moeten we op afstand houden: de fysieke menselijke nabijheid verschraalt. Nog veel schraler is de wereld van onze ouderen geworden; door de noodzakelijke beschermende maatregelen zullen zij zeker woestijnmomenten van eenzaamheid ervaren. En er is onzekerheid, omdat het voortbestaan van banen en bedrijven op de tocht staat.
Het leven lijkt tot stilstand te komen. Met alles wat wordt afgelast, met iedere bijeenkomst die niet doorgaat, met elke maatregel die wordt afgekondigd, wordt onze bloeiende wereld weer wat meer tot woestijn.
Positief is dat we ons ineens realiseren dat we op elkaar aangewezen zijn en we ons voor elkaar verantwoordelijk weten. Het besef van onze kwetsbaarheid opent onze ogen voor elkaar, omdat dat van levensbelang blijkt. Het doet goed om te ervaren dat op allerlei wijzen mensen zich geroepen weten om er voor elkaar te zijn: ex-zorgmedewerkers melden zich om te helpen de zorg voor de zieken aan te blijven kunnen; mensen blijken ineens burenhulp voor elkaar te kunnen opbrengen, vele mensen garanderen met toewijding zorg en allerlei vitale diensten. We zijn op elkaar aangewezen, zoals op Goede Vrijdag Johannes en Maria op elkaar aangewezen werden: “Zie daar uw zoon, zie daar uw moeder.” Onder het kruis ontdekken we dat Christus ons aan elkaar schenkt als moeder en zoon, als broeders en zusters; dat Hij ons aan elkaars zorg toevertrouwt. We zijn als mensen op elkaar aangewezen.
De leerlingen die Zijn lijden en sterven op Goede Vrijdag hebben meegemaakt, weten niet hoe ze verder moeten. Uit angst voor de buitenwereld, uit angst dat hun hetzelfde als Jezus zou overkomen, hebben zij zich opgesloten. Achter dichte deuren komen ze terecht in de stilte van Paaszaterdag: de dag waarop de blije levensverwachting van Palmzondag wordt overschaduwd door de ervaring van de broosheid van het bestaan en de onontkoombare dood. Ook wij gingen, uit welbegrepen eigenbelang, de laatste weken achter dichte deuren, in terechte voorzichtigheid en wellicht met bange gevoelens.
In die situatie, waarin de toekomstverwachting van de leerlingen in een paar dagen tijd totaal veranderd was, wordt het Pasen. Heel vroeg – het was nog donker – gaan de vrouwen naar het graf, om het lichaam van Jezus te verzorgen. Maar het graf is leeg. Ook Johannes en Petrus komen tot die ontdekking: Het lichaam van Christus is er niet. De leerlingen hebben op dat allereerste moment nog geen weet van de verrijzenis; ze kunnen alleen maar de leegte constateren. Jezus’ lichaam ontbreekt. Ook voor velen van u zal het een leegte, een gemis zijn dat u – uitgerekend met Pasen – de gave van Jezus’ Lichaam in de Eucharistie niet kunt ontvangen. Jezus’ lichaam ontbreekt. Voor priesters is het evenzeer een offer: de gemeenschap van gelovigen, de kerkgemeenschap, ervaren we immers ook als lichaam van Christus. Om Eucharistie vrijwel alléén te vieren, betekent een vergelijkbaar gemis. We constateren allen die leegte en vinden er moeilijk woorden voor.
De leerlingen weten nog niet wat er gebeurd is; op paasmorgen is het nog donker om hen heen, is hun geest nog niet verlicht. Pas als ze de Verrezen Christus zien, zal hun duidelijk worden dat door lijden en sterven heen Christus de weg naar het eeuwig leven heeft gebaand. Eeuwig leven voor ons allen.
Het is een goede gewoonte dat we op Palmzondag een takje achter het kruis steken: een jong, fris palmtakje, teken van ons geloof dat het kruis dat op ons pad komt niet het laatste woord heeft; dat het laatste woord Leven is, eeuwig leven. Ondanks alle onzekerheid en verdriet die ons overkomen, mogen we aan dat Woord vasthouden. Christus, het Woord dat leven geeft, leven in overvloed, is en blijft onze zekerheid. In die geest wensen wij u, ook en juist in deze dagen, een Zalig Pasen.
8 april 2020
De R.-K. bisschoppen van Nederland
© Marco van 't Klooster / Kerk en IT
Ramon Mangold